تقویم خورشیدی ایران دقیق‌ترین گاهشمار جهان

درباره گاهشمارها در ایران باستان اطلاعات دقیقی در دسترس نیست اما با توجه به آثار باستانی و کتیبه های بجا مانده از آن دوران مشخص است که شبانه روز و سال بر اساس حرکت زمین به دور خورشید بوده است، قدیمی‌ترین تقویم ایرانی تقویم فرس‌(fars) است که به آن یزدگردی نیز می‌گوید ابداع آن به دوره جمشید چهارمین شاه پیشدادی برمی‌گردد و مبدا آن ۵۰۲۵ سال قبل از میلاد مسیح است که شامل ۳۶۵ روز و دارای ۱۲ ماهه 30 شبانه‌روزی و ۵ روز اضافه می باشد،در این تقویم روز از لحظه طلوع خورشید آغاز و در لحظه طلوع خورشید روز بعد پایان میباد. بعد از تقویم فرس ایرانی‌ها از گاهشمار زرتشتی استفاده می‌کردند که به آن تقویم هخامنشی نیز می گوید، تفاوت تقویم زرتشتی با فرس در این بود که اعتدال پاییزی برای آغاز سال در نظر گرفته شده است. طبق کتیبه ای که از داریوش اول به جامانده است، نشان می‌دهد که در تقویم پارسی جدولی برای نامگذاری هر روز وجود داشته است و آخرین روز هر ماه را خشمین یاد جیمین نامیده بودند.
نام نه ماه نیز در کتیبه های به جا مانده از این دوره به این شرح است: باغیادیش، آدوکنیش،آثریادی،انامک ،مرغزن،وی یخن،ثورواهر ،ثایگرچیش،گرمپد .

در اواخر دوره کمبوجیه تقویم اوستایی جایگزین تقویم زرتشتی شد، که شامل ۱۲ ماه و ۵ روز اضافه موسوم به پنجه بود در نامگذاری این تقویم از نام اهورامزدا یعنی دی و فرشتگان همراه اهورامزدا استفاده شده است، در تقویم اوستایی هر روز از سال نام منحصر به فردی داشت هر ماه نیز با توجه به نامش حداقل یک روز را مردم به جشن و پایکوبی می پرداختند. اسامی دوازده ماه که امروز از آن استفاده می‌کنن از تقویم اوستایی وام دار است با دو تفاوت کوچک یکی مرداد که در تقویم اوستایی امرداد بوده است و اسفند را اسپندارمذ می‌گفتند بعد از ورود اسلام به ایران هیئتی از منجمین و تاریخ نگاران و دانشمندان آن زمان از جمله حکیم عمر خیام با درنظرگرفتن هجرت پیامبر و همچنین آغاز سال بر اساس اعتدال بهاری تقویم جلالی را تدوین نموده اند، که با الهام از بروج دوازده گانه و حرکت زمین به دور خورشید به وجود آمد، اما نام ماه ها را مانند تقویم اوستایی گذاشتند در تقویم هجری شمسی که امروز ما از آن استفاده می‌کنیم و بر اساس تقویم جلالی می باشد در سال ۱۳۰۴ روز سه‌شنبه ۱۱ فروردین ماه به تصویب مجلس پنجم شورای ملی رسید که طبق آن مبدا تاریخ اولین روز بهار و هر چهار سال یکبار یک روز به اسفندماه اضافه می‌شود و تا به امروز نیز ما از این گاهشمار استفاده می‌کنیم با گذر زمان تقویم هایی با اشکال و اندازه های گوناگون عرضه شدند که می توانید برخی از آنها را در قسمت سالنامه های سایت ویسل ببینید و به صورت آنلاین خریداری نمایید.